Dat veel zitten niet goed voor ons is, weten we allemaal. Langdurig zitten zorgt niet alleen voor concentratieverlies, maar brengt ook gezondheidsrisico’s met zich mee. Dat geldt niet alleen voor de verstokte ‘zitter’. Ook iemand die een paar keer per week intensief sport maar verder op het werk en thuis vooral zit, heeft een verhoogd risico op ziektes zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en op vroegtijdig overlijden.
Maar aan langdurig of veelvuldig staan, als alternatief voor langdurig zitten, kleven ook nadelen. Welke, en hoe kun je in een staand beroep klachtenvrij blijven?
Zit je goed als je staat?
Vanwege het negatieve imago van zitten is het verstelbare zit-sta-bureau aan een flinke opmars begonnen. Hiermee kun je zittend en staand werken afwisselen. Met de nadruk op afwisselen. Want een hele dag staan is ook niet de oplossing. Mensen die voornamelijk staand werken en daarbij weinig lopen, kunnen volgens Arboportaal op den duur gezondheidsklachten krijgen. Ze blijken onder andere een hoger risico op hart- en vaatziekten te lopen. Het risico daarop bij mensen die voornamelijk staand werken is zelfs vergelijkbaar met mensen die dagelijks roken of een fors overgewicht hebben. Verder kunnen mensen die langdurig staan last krijgen van voetklachten, gezwollen enkels en spataderen in de benen, chronische rugklachten en klachten aan de gewrichten van heup en knie.
Oorzaken
Hoe kan dat nou? Volgens de Canadese wetenschapper Peter Smith stijgt bij mensen die veel staan – zoals bij kappers, winkelpersoneel en sommige beroepen in de zorg – de bloeddruk in de aderen. Dat veroorzaakt schade aan de gezonde bloedvaten. En dat kan gezondheidsklachten veroorzaken.
Ook andere factoren kunnen een rol spelen in het ontstaan van klachten. Standsafwijkingen van de voeten bijvoorbeeld kunnen in combinatie met langdurige overbelasting leiden tot flinke klachten in de beweegketen, zoals knieën, heupen en rug.
En als mensen ouder worden, neemt de elasticiteit en schokdempende functie van de zachte weefsels in de voeten af. Ouderen die veel staan kunnen daardoor sneller voetklachten krijgen.
Voetklachten bij staand werk
Als je je voeten langdurig eenzijdig belast, hebben de gewrichten, pezen en ligamenten het zwaar te verduren en kunnen ze overbelast raken. Mensen die veel stilstaan en lopen tijdens hun werk hebben aan het eind van een werkdag sneller last van drukpijn en pijngevoeligheid onder de voet. Daarnaast hebben ze een grotere kans op platvoeten, fasciitis plantaris, eeltknobbels, gezwollen voeten en spataderen.
10 Tips om klachten te voorkomen
- Let op je houding, dit verlaagt de krachten op je gewrichten. Een goede werkhoogte speelt hierbij een belangrijke rol.
- Wissel staan en zitten zoveel mogelijk af, of wissel ‘los’ staan af met een stahulp, zoals een zadelstoel.
- Draag goede (werk)schoenen die stevigheid bieden en comfortabel zitten. Zorg dat de schoenen voldoende ruimte bieden. Door langdurig staan kunnen je voeten wat opzwellen en langer worden, waardoor je schoenen kunnen gaan knellen.
- Koude voeten? Vermijd beton en keramische tegels en kies voor een ondergrond die niet koud optrekt. Zelfs een stukje aluminiumfolie of tapijt helpt al.
- Langdurig op een harde vloer staan is extra belastend voor je voeten en benen. Maak gebruik van een sta-mat, ook wel anti-vermoeidheidsmat genoemd. Omdat een sta-mat flexibel is, maak je tijdens het staan subtiele spierbewegingen. Dat verbetert de bloeddoorstroming en vermindert de belasting. Daardoor raken je benen en voeten minder snel vermoeid.
- Staan is veel vermoeiender dan lopen. Loop regelmatig een stukje. Dat stimuleert de bloedsomloop en zorgt ervoor dat je benen en rug minder snel vermoeid raken.
- Draag eventueel steunkousen om vermoeide benen te voorkomen.
- Overgewicht? Probeer wat af te vallen. Overgewicht verhoogt de kans op bepaalde (voet-)klachten.
- Verwen je voeten en benen na een dag veel staan met een massage en enkele rekoefeningen.
- Neem de signalen van je lichaam serieus. Als je kleine klachten negeert, kunnen ze uitgroeien tot hardnekkige klachten die je belemmeren in je werk en andere bezigheden.
Toch voet- of andere klachten?
Neem dan contact op met het Expertisecentrum Voet & Beweging. Wij doen gericht onderzoek naar de oorzaak van je klachten, de gevolgen voor de gewrichten daarboven en voorzien je van een goed advies waarmee je de belasting kunt verminderen en klachten kunt verhelpen.
Bronnen
- https://www.tno.nl/media/1992/lang_zitten_tno_gl_l_13_07_1573n.pdf
- https://www.arboportaal.nl/onderwerpen/statische-werkhouding-staan
- https://www.arboportaal.nl/onderwerpen/statische-werkhouding-staan/vraag-en-antwoord/wat-zijn-de-risico-s-van-staand-werk
- https://www.arbo-online.nl/gezond-werken/nieuws/2017/11/staand-werk-blijkt-net-zo-slecht-als-zittend-1013681
- https://theconversation.com/standing-too-much-at-work-can-double-your-risk-of-heart-disease-83629
- https://www.psychfysio.nl/staand-werk-verlaagt-de-pijndrempel-van-de-voetzool-regelmatig-zitten-biedt-bescherming/
- https://nl.wikihow.com/Voet-en-beenklachten-voorkomen-als-je-staand-werkt
- https://royalbrinkman.nl/kennisbank-mechanisatie/staand-werken-tips