De ziekte van Köhler is een zeldzame aandoening waarbij er botafbraak van een van de voetbeentjes optreedt. Deze aandoening komt voor in twee typen: ziekte van Köhler type 1 en ziekte van Köhler type 2.
Bij Köhler type 1 kun je klachten ervaren zoals:
- Pijn en zwelling aan de binnenkant van de voet;
- Beperkte voetbeweging;
- Kinderen gaan mank lopen om pijn te vermijden;
- Pijn bij druk op het os naviculare (een van de voetbeentjes).
De medische term voor de ziekte van Köhler type 1 is ‘Morbus Köhler 1’ of ‘avasculaire botnerose os naviculare’.
Bij Köhler type 2 kun je klachten ervaren zoals:
- Pijn aan het gewrichtje van de tweede of derde teen, bij belasting maar ook in rust;
- Pijn bij druk op de betreffende gewrichtjes;
- Pijn bij het afwikkelen van de voet tijdens het lopen;
- Vaak zwelling van de voet;
- Mank lopen;
- Soms is lopen amper nog mogelijk;
- Sneller botbreuken door botontkalking.
De ziekte van Köhler type 2 wordt ook wel ziekte van Freiberg genoemd.
Uitleg
Köhler type 1 is een aandoening waarbij er een verminderde bloedtoevoer is (geweest) naar een klein botje aan de binnenkant van de voet (os naviculare). Het komt vooral voor bij kinderen tussen de vier en negen jaar en vaker bij jongens.
Köhler type 2, ook wel de ziekte van Freiberg genoemd, is een groeistoornis van voornamelijk het tweede of derde middenvoetsbeentje. Door de groeistoornis sterft een deel van het bot af. Er ontstaat dan pijn en moeite met lopen. Ook is de voet gevoeliger voor botbreuken. De ziekte van Freiberg wordt dan ook vaak ontdekt door een botbreuk. Köhler 2 komt voor bij pubers en jongvolwassenen en vaker bij meisjes dan bij jongens. Als de ziekte van Freiberg bij volwassenen ontstaat, gaat het vaak om fanatieke sporters of wandelaars die de voet overbelasten.
Oorzaken
Bij Köhler type 1 is bijna altijd sprake van een afknelling van de bloedvat van het voetbeentje van de middenvoet, waardoor de botdichtheid van het voetbeentje vermindert. Bij een van de voetbeentjes, het os naviculare, verhardt het kraakbeen later tot bot dan bij de andere voetwortelbeentjes. Daardoor is het een zwakke plek in de voet. Dit specifieke voetbeentje zit aan de binnenkant van de voet en staat tijdens het lopen continu onder druk. Zonder voldoende bloedtoevoer sterven de cellen van het botweefsel, waardoor het bot minder sterk wordt.
Als de ziekte bij volwassenen optreedt, komt dat vaak door een niet ontdekte Köhler 1 in de kinderjaren, waarbij het kind geen klachten had.
Voor de ziekte van Freiberg, Köhler type 2, is er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. Mogelijk komt het door een slechte doorbloeding van het middenvoetsbeentje. Daarnaast kan overbelasting van de voet een rol spelen; de ziekte van Freiberg komt vaker voor bij intensieve sporters en hardlopers.
Onderzoek
Je kunt een afspraak maken bij het Expertisecentrum Voet & Beweging.
In ons centrum heb je een afspraak met een van onze specialisten. Het doel van de afspraak is de oorzaak van de klacht te vinden en een gericht behandelplan te kunnen maken.
Soms kan de specialist tijdens de afspraak direct achterhalen wat de oorzaak van de klacht is. In andere gevallen is aanvullend onderzoek nodig om te bepalen waar je precies last van hebt. Veel van dat aanvullend onderzoek kunnen we binnen ons centrum aanbieden, zoals echografie en een uitgebreide loop-/beweeganalyse met behulp van high speed camera’s. Je hoeft daarvoor dus niet worden doorverwezen naar weer een andere zorgverlener. Voor vormen van onderzoek die wij niet in ons centrum bieden, kan de specialist een doorverwijzing naar het ziekenhuis adviseren.
Behandeling
De ziekte van Köhler type 1 geneest meestal vanzelf binnen twaalf maanden. Met behandeling kan de ziekte sneller overgaan en voorkom je klachten op latere leeftijd.
De volgende behandelingen zijn mogelijk:
- Schoenadvies;
- Steunzolen;
- Aangepaste schoenen;
- Loopgips om de voet te ontzien.
De ziekte van Köhler type 2 geneest meestal niet vanzelf. Behandeling is gericht op bevorderen van het herstelproces en op verminderen van de pijn. De volgende behandelingen zijn mogelijk:
- Steunzolen;
- Aanpassingen aan de schoenen;
- Loopgips om de voet te ontzien;
- Operatie (in ernstige gevallen).
Verloop
Vroege herkenning en behandeling voorkomt klachten op latere leeftijd.
Bij Köhler type 2 is dat nog niet zo makkelijk. Deze ziekte verloopt in vijf fasen. Vaak zijn de klachten pas in de laatste stadia zo duidelijk, dat met zekerheid is vast te stellen dat het om de ziekte van Freiberg gaat. Dit maakt gerichte behandeling moeilijk.