Het streven naar welbevinden, oftewel een gelukkig en tevreden leven, is iets waar mensen en samenlevingen al eeuwenlang naar streven. Sport en bewegen spelen hierbij een grote rol, door bij te dragen aan onze gezondheid, persoonlijke groei en sociale relaties. Maar hoe maken we deze bijdragen zichtbaar? Economische wetenschappers hebben hiervoor de Wellbeing Valuation Approach ontwikkeld. Onderzoeker Jelle Schoemaker van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heeft deze aanpak en de resultaten voor sport, cultuur en vrijetijdsactiviteiten in een overzicht gezet.

De Bijdrage van sport en bewegen

Eerder onderzoek van Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft al laten zien dat sport en bewegen belangrijke sociaaleconomische voordelen hebben, zoals betere gezondheid en arbeidsvoordelen. Ook werden enkele sociale waarden, zoals minder criminaliteit en betere leerprestaties, in geld uitgedrukt. Hoewel het bekend is dat sport en bewegen bijdragen aan plezier, sociaal kapitaal en beter welbevinden, zijn deze effecten nog niet in economische termen gewaardeerd.

Welbevinden als Beleidsevaluatie

De roep om maatschappelijke keuzes en beleid af te zetten tegen het welbevinden van de bevolking wordt steeds luider. Traditionele economische maatstaven zoals het bruto binnenlands product (bbp) worden nu aangevuld met Maatschappelijke Kosten en Batenanalyses (MKBA) en indicatoren voor brede welvaart. Dit helpt om betere beleidskeuzes te maken door de impact op het welbevinden mee te nemen.

In Nederland bleek uit het rapport “Naar meer Bruto Nationaal Sportgeluk” dat mensen die dagelijks of wekelijks sporten hun geluk hoger beoordelen dan mensen die minder vaak sporten. Dit kan deels komen doordat gelukkige mensen vaker sporten, maar onderzoek in Duitsland toonde aan dat sport een positief causaal effect op geluk heeft dat vier keer groter is dan het effect van geluk op sportdeelname.

Inkomenscompensatie: sport en geluk in euro’s

Omdat welbevinden het ultieme doel is, kunnen we de waarde van verschillende aspecten vergelijken. Bijvoorbeeld: stel dat €1.000 extra inkomen het welbevinden met 0,8 punten verhoogt op een schaal van 1 tot 10. Als sporten en bewegen het welbevinden met 0,4 punten verhogen, kunnen we zeggen dat de waarde van sport gelijk is aan €500 extra inkomen (0,4/0,8 * €1.000). Dit soort onderzoek, inkomenscompensatie of schaduwprijs genoemd, helpt om het belang van sport en bewegen duidelijk te maken en kan beleidskeuzes beïnvloeden.

Het vaststellen van de bijdrage van sport en bewegen aan welbevinden brengt uitdagingen met zich mee. Zo verschilt de aanpak tussen onderzoeken, waardoor resultaten variëren. Onderzoeken moeten representatief zijn voor de hele bevolking en objectief meten zonder direct aan mensen te vragen hoe ze zich voelen. Een studie in Engeland gebruikt loterijwinsten om veranderingen in welbevinden te meten, wat een goede methode blijkt te zijn.

Ook het effect van sport op welbevinden is lastig te meten omdat mensen die sporten vaak andere kenmerken hebben dan niet-sporters. Dit kan worden gecorrigeerd door te kijken naar de beschikbaarheid van sportfaciliteiten en longitudinaal onderzoek te gebruiken om de effecten te isoleren.

Toekomstig Onderzoek

Nieuw onderzoek door het Sports Economics Research Centre van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, in opdracht van Kenniscentrum Sport & Bewegen, gaat verder op dit pad. Onderzoekers Jelle Schoemaker en Willem de Boer, samen met internationale experts, gaan de sociaaleconomische waarde van sport en bewegen onderzoeken. De resultaten worden aan het einde van het jaar bekendgemaakt en gedeeld met de internationale gemeenschap via een wetenschappelijke publicatie.

Door deze nieuwe inzichten kunnen we de waarde van sport en bewegen beter begrijpen en nog effectievere beleidskeuzes maken om het welbevinden van de bevolking te verbeteren.